سرمقاله

جنگ غذا و قحطی در سرزمین فلسطین

ایدئولوژی صهیونیسم از بدو موجودیت روی سه نکته تأکید داشته است.

نکته اول اینکه سرزمینی که خداوند به قوم یهود اعطا کرده است، شامل اراضی است که از رود فرات تا رود نیل ادامه دارد.

نکته دوم اینکه نفی ملتی به نام فلسطین در این سرزمین (که در نخستین نطق بن گورین اولین نخست‌وزیر اسرائیل مطرح شد اینکه) سخن از مردم بی‌سرزمین منعکس شده است.

نکته سوم اینکه کشور اسرائیل کشوری است تک قومی که تنها قوم یهود شهروند آن است و اقوام دیگر طبق قانون اساسی کشور از شهروندی محروم‌اند. در رابطه به این سه اصل فوق، «هم جناح راست و هم جناح چپ صهیونیسم توافق دارند.»

دولت اسرائیل در اولین روزی که به رسمیت شناخته شد، «اخراج شهروندان فلسطین چه مسلمان چه مسیحی را در دستور کار خود قرار داد». همچنین «دولت اسرائیل بیش از 85 درصد مردم فلسطین مقیم کشور اسرائیل از وطن‌شان به ساحل غربی رود اردن اخراج و صدها هزار دهقان فلسطینی هم بمباران پی در پی در نوار غزه زندانی کرد.»

طبق تخمین انستیتوی درک خاورمیانه در سال 2021، «آوارگان فلسطین بیش از هشت میلیون نفرند که شامل 800 هزار آواره درون کشور اسرائیل هستند. منتها علی رغم این کشتار و آوارگی‌ها، جمعیت فلسطین و یهود درون سرزمینی که اسرائیل از آن خود می‌داند. کماکان مساوی‌اند که در حدود 7 میلیون نفرند» راه حل نهایی و «ایجاد کشور تک ملیتی یهودنشین با اکثریتی قاطع نیاز به اخراج کامل یا نسل‌کشی کلان دارد.»

باری، بدین صورت است که «جنگ فلسطین و اسرائیل در 15 مهر 1402 یعنی مدت 23 ماه پیش، در ادامه بیش از یکصد سال گذاشته جنگ بین اسرائیل و فلسطین از سرگرفت و حاصل 23 ماه این جنگ به آنجا رسیده است که به گزارش رسانه‌ها برای نخستین‌بار، یک نهاد تحت حمایت سازمان ملل متحد وقوع «قحطی در نوار غزه به‌طور رسمی اعلام شده است که از سوی سازمان ملل پشتیبانی می‌شود» و وظیفه نظارت جهانی (IPC) که نهاد طبقه بندی یکپارچه مراحل امنیت غذایی و وضعیت گرسنگی را بر عهده دارد. این نهاد که از زمان تأسیس خود در سال 2004، تنها چهار بار وضعیت قحطی در جهان را اعلام کرده که آخرین مورد آن سال گذشته در سودان بوده است، امسال در غزه طبق معیارهای این نهاد برای اعلام رسمی قحطی باید سه شرط همزمان وجود داشته باشد که عبارت است از: «دست کم 20 درصد خانوارها دچار کمبود شدید غذا باشد، 30 درصد کودکان دچار سوء تغذیه حاد باشند و روزانه دو نفر از هر 10 هزار نفر بر اثر گرسنگی جان خود را از دست بدهند.»

بر اساس این گزارش بیش از یک میلیون و 70 هزار نفر دیگر یعنی بیش از نیمی از جمعیت نوار غزه در حال حاضر در سطح «فوریت غذایی» قرار دارند که مرحله دوم بحران محسوب می‌شود و تا وضعیت وقوع قحطی فقط یک گام فاصله دارد»

آنتو گوترش دبیر کل سازمان ملل، پیش‌تر در پی کارشکنی‌های اسرائیل برای ورود کمک‌های بشردوستانه و استفاده از گرسنگی به عنوان سلاح و نیز گزارش سیستم طبقه بندی یکپارچه سطح امنیت غذائی هشدار داده بود که «غزه با خطر جدی قحطی رو به روست.»

امجد شو مدیر شبکه سازمان‌های غیردولتی غزه، در این باره گفت: «این بدترین و بحرانی‌ترین مرحله در تاریخ غزه است. ما خسته و بی‌ماریم. اگر غذا نرسد قابل تصور نیست که چه اتفاقی خواهد افتاد». همچنین نسبت به کشتار غیر نظامیانی که هنگام تلاش برای دریافت غذا هدف قرار می‌گیرند و موانع اداری و IPC گزارش لجستیکی گسترده اسرائیل برای ورود کمک‌ها هشدار داده و خواستار اقدامی فوری، گسترده و پایدار برای مهار «فاجعه انسانی در حال گسترش در غزه» شده است.

دبیر کل سازمان ملل در واکنش به یافته‌های آخرین هشدار سیستم طبقه بندی یکپارچه سطح امنیت غذایی گفت: «غزه با خطر جدی قحطی روبرست. زیرا شاخص‌های مصرف غذا و تغذیه به بدترین سطح خود از زمان آغاز درگیری رسیده‌اند.»

وزارت بهداشت فلسطین در غزه در مردادماه 1404 یعنی 22 ماه بعد از شروع جنگ اسرائیل و غزه که از 15 مهرماه 1402 شروع شده است، اعلام کرد که «از آغاز جنگ در 7 اکتبر 2023 (15 مهرماه 402،) تا کنون یعنی پس از 22 ماه، شمار جان باختگان فلسطینی به 62 هزار و 192 نفر و تعداد مجروحان به 157 هزار و 114 نفر افزایش یافته است.»

برنامه جهانی غذا ضمن ابراز نگرانی از جان کارکنان خود و احتمال قطع کمک‌هایشان به نوار غزه تأکید کرده که بحران گرسنگی در این باریکه «به سطح جدیدی از ناامیدی رسیده و تقریباً از هر سه نفر ساکنین غزه، یک نفر روزها غذایی برای خوردن ندارد و این در حالی است که ب‌های هر کیلو آرد به پیش از 100 دلار آمریکایی افزایش یافته است». برنامه جهانی غذا، نهاد وابسته به سازمان ملل متحد اعلام کرد: «ارتش اسرائیل روز یکشنبه 29 تیرماه 1404 در یکی از خونین‌ترین حوادث به سوی غیرنظامیان که به کامیون‌های حامل کمک‌های غذایی این نهاد در شمال نوار غزه نزدیک می‌شدند، تیراندازی کرده‌اند، مقامات وزارت بهداشت در غزه شمار کشته شدگان این حادثه را 89 تن اعلام کردند.»

پاپ لئو چهاردهم همین روز یکشنبه را «وحشی‌گری در غزه را محکوم کرد و خواهان پایان فوری جنگ در باریکه غزه شد». پاپ همچنین تنها حمله اسرائیل به کلیسای کاتولیک غزه که به مرگ سه نفر و زخمی شدن 10 نفرکه از جمله کشته شدگان یکی کشیش آن کلیسا بود، ابراز تأسّف عمیق کرد.»

لازم است که در تشریح مقامات بهداشت غزه نسبت به کشته و زخمی شدن افراد غیرنظامی غزه در طول 22 ماه بگوییم که «73 درصد کودکان غزه با سوء تغذیه حاد دست و پنجه نرم می‌کنند و 90 درصد جمعیت به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند، هر ده دقیقه یک کودک زیر پنج سال به دلیل عوارض گرسنگی جان می‌دهند و بیش از دو میلیون نفر در وضعیت شدید ناامنی غذایی قرار دارند. این فاجعه انسانی در حالی ست که نزدیک به 88 درصد از مناطق نوار غزه یا تحت دستور تخلیه‌اند و یا درگیر عملیات نظامی با جمعیت غیرنظامی در تنها 12 درصد از این خاک فشرده شده‌اند که شرایطی که دسترسی‌شان به منابع حیاتی قطع شده است، کودکان در غزه از گرسنگی می‌میرند. در حالی که انبارهای جهان سرمایه‌داری پر از غذا و مازاد آن هم برای حفظ بازار سرمایه‌داری به دریاها می‌ریزند و شیرهای اضافی گاوداری‌هایشان به زمین‌های کشاورزی پخش می‌کنند اما این فاجعه در حالی رخ می‌دهد که نزدیک به 88 درصد از مناطق نوار غزه تحت دستور نیروهای صهیونیسم جنگ‌طلب تخلیه و یا درگیر عملیات نظامی هستند و جمعیت غیرنظامی در تنها 12 درصد از خاک نوار غزه فشرده شده است و بدون دسترسی به منابع حیاتی به حال خویش رها شده‌اند.

پشت این ارقام که حتی از استاندارها از «فاجعه نیز فراتر رفته‌اند» مکانیسمی پیچیده از «خشونت استعماری حول غذا، سلامت و بقا وجود دارد که به نظر به شکلی آگاهانه طراحی شده و به اجرا در آمده است». تشدید بحران غذا با محدودیت شدید سوخت نیز همراه است. با فقدان بهداشت عمومی و تصفیه آب و فاضلاب از کار افتاده هستند. بیش از 85 درصد مرکز درمانی یا نابود شده‌اند یا عملاً از ارائه خدمات اولیه عاجزند، کمبود دارو، برق و تجهیزات بیمارستان‌ها به ساختمان‌های بی‌اثر تبدیل کرده است. کمک‌های بشردوستانه نیز اغلب در مرزها متوقف می‌مانند و در گرمای شدید منطقه فاسد می‌شوند. البته ماشین جنگی رژیم فاشیست و جنگ‌طلب اسرائیل از جان مردم گرسنه در صف غذا نیز نمی‌گذرد، تنها در یک روز، 20 ژوئیه 2025 دستکم 79 غیرنظامی هنگام تلاش برای دریافت غذا در نزدیکی گذرگاه زیکیم هدف تیراندازی نیروهای اسرائیل قرار گرفتند. گزارش محلی شمار کشته شدگان 21 تا 94 نفر نیز برآورده کرده‌اند.

مطابق ماده 54 پروتکل الحاق اول به کنوانسیون‌های ژنو(1977) در گرسنگی دادن به غیرنظامیان به عنوان روش جنگی ممنوع است. همچنین قاعده 53 حقوق بین‌المللی بشردوستانه عرفی، این عمل را خیانت جنگی می‌داند. با عین حال اسرائیل به صراحت این اصول را نقض کرده و محاصره همه جانبه ابزاری که طبق کنوانسیون‌های بین‌المللی که پیگرد حقوقی دارد، انجام می‌دهد.

باری، جنگ رژیم صهیونیسم اسرائیل علیه فلسطینیان است. این حملات در حالی صورت می‌گیرند که اسرائیل نظام توزیع کمک‌های انسانی از حمله مواد غذائی را به شدت تحت کنترل گرفته است که نیز از جمله جنایات جنگی محسوب می‌شود زیرا طبق حقوق بین‌المللی در مناطق جنگی باید دسترسی بی‌طرفانه، بدون تبعیض و ایمن برای امدادگران و دریافت کنندگان فراهم شود. در شرایط بحران انسانی گسترده‌ای که نوار غزه گرفتار آن است، کنترل رژیم صهیونیسم بر نظام توزیع کمک‌های بشردوستانه، بیش از هر چیز به ابزاری برای استمرار اشغال و سرکوب مردم فلسطین تبدیل شده است. این واقعیت تلخ را حتی سازمان ملل و گروه‌های امدادرسانی بارها اعلام کرده‌اند.

در کنار حملات وحشیانه و مستقیم ارتش اسرائیل به ساکنان نوار غزه و کشتار آنان، رژیم اسرائیل با اعمال محاصره اقتصادی و محدودیت‌های شدید بر ورود کالاهای ضروری مانند غذا، دارو و تجهیزات پزشکی به غزه، سعی دارد شرایط زیستی فلسطینی‌ها را به حدی بحرانی بسازد که توان مقاومت و پایداری خود را از دست بدهند. این سیاست، فارغ از توجیهات امنیتی، ابزاری برای کنترل جمعیت فلسطین است. پیامد این سیاست قتل و عام غیرنظامیان از جمله کودکان و زنان، بر اثر گرسنگی و کمبود درمانی و در نتیجه ایجاد بحرانی است که مصداق بارز جنایت جنگی و خباثت علیه بشریت است. در همین رابطه بود که دیوان بین‌المللی لاهه حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو و گالانت وزیر دفاع سابق این کشور به اتهام ارتکاب خیانت جنگی و «جنایت علیه بشریت صادر کرد» به جز کشتار فلسطینی‌ها از طریق گرسنگی و کمبود و امکانات درمانی، ارتش اسرائیل به کشتار به ویژه غیرنظامیان هم ادامه می‌دهد.

بنابه داده‌های کمیسیون «لانست» گروه تحقیقاتی و تحلیل بین‌المللی تحت حمایت یکی از معتبرترین مجلات پزشکی جهانی «بیش از 59 درصد کشته شدگان فلسطینی زنان و کودکان تشکیل می‌دهند»، که با احتساب افزایش این تعداد پس از ماه مارس تخمینی محتاطانه است. بر اساس گزارش گاردین از آغاز جنگ تا کنون «بیش از 16هزار و 500 کودک کشته شده‌اند. بیشترین تلفات کودکان حتی در گروهای سنی 1 تا 5 سال و به بالا بوده است و بخشی از آن‌ها هنگام حمله به ساختمان‌های مدارس یا محل‌های تجمع غیرنظامی بوده است». این آمار کشته شدگان مستقیم بر اثر حملات مستقیم نظامی است اما در بحران انسانی موجود در نتیجه قطعی و گرسنگی و کمبودهای پزشکی برای درمان بیماران روشن نیست برای ما که چه تعداد دیگر از فلسطینیان جان خود را از دست داده‌اند. تنها در دوم ماه مه 2025 بیش از 2700 کودک زیر 5 سال دچار سوءتغذیه حاد شناسایی شده‌اند.

طبق نظرسنجی موسسه «گالوپ» در ماه مارس 55 درصد آمریکایی‌ها با اقدامات نظامی اسرائیل در غزه مخالف و فقط 36 درصد موافق بودند. با وجود این نظرسنجی‌ها با افزایش آگاهی جهانی علیه اشغال‌گری و کشتار تنها در صورتی می‌تواند به نیروی مؤثر بدل شود که با سازمان‌یابی جوامع بشری از پائین بتوانند فشار یکدست شده خود را بر کشورهای امپریالیستی و صهیونیستی وارد کنند. امری که نشانه‌های آن در اعتراضات جاری علیه جنایات اسرائیل و حمایت از فلسطینیان به چشم می‌خورد.

طبق نظرسنجی در غرب اروپا در خصوص اسرائیل، «70 درصد پاسخ دهندگان به نظرسنجی‌ها، دیدگاه منفی نسبت به اسرائیل دارند. تنها 2 درصد پاسخ دهندگان به نظرسنجی دیدگاه مثبت داشته‌اند». البته بنا به آمار دفتر حقوق بشر سازمان ملل 48 درصد کشته شدگان این جنگ ضد انسانی را کودکان تشکیل می‌دهند. طی این مدت ارتش فاشیست اسرائیل مردم ستمدیده و خانه بدوش را از شهری به شهر دیگر و از منطقه‌ای به منطقه دیگر آواره کرده تا منازل‌شان را بمباران و نابود کنند.

رژیم فاشیست و نسل‌کش اسرائیل از بعد از 27 اسفند 1403 که بدون هیچ دلیلی آتش بس دو ماهه گذشته را شکست تا کنون بیش از 6 ماه از آن زمان می‌گذرد. با شدت پیشروی و وحشیانه‌تر از دور قبلی با هدف نسل‌کشی و بیرون راندن مردم از سرزمین‌شان، بیمارستان‌ها، زیرساخت‌های اجتماعی، مراکز تجمع مردم و منازل آنان را به ویژه در شهرهای پر جمعیت جنوبی نوار غزه بمباران کرده است. حکومت اسرائیل از آن زمان تا کنون دور دیگری از کشتار و ویرانی اما این بار با شدت هرچه بیشتر به راه انداخته است. این حکومت نژادپرست در ادامه نسل‌کشی مردم فلسطین، مدت سه ماه است با نقض همه قوانین بین‌المللی و با بستن مرزها، محاصره غزه و ممنوع ساختن مواد غذایی و دیگر موارد مورد نیاز زندگی، دو میلیون نفر از مردم غزه را با گرسنگی و قحطی روبرو ساخته است و از قحطی و گرسنه کردن انسان‌ها نیز سلاح دیگری برای نسل‌کشی ساخته است. تصاویر تکان دهنده هزاران کودک گرسنه قابلمه به دست که تلاش می‌کنند یک کاسه سوپ آماده شده از سود نهادها و انسان‌های بشردوست را به دست آورند تا برای یک روز دیگر زندگی خود و خانواده را از گرسنگی نجات دهند.

سوالی که در این رابطه قابل طرح است اینکه چرا نتانیاهو این چنین وحشیانه و کینه‌جویانه به جان کودکان و افراد پیر و همچنین زنان غزه افتاده است؟

واقعیت این است که علیرغم ارتکاب تمام جنایاتی که طی بیش از 23 ماه جنگ انجام داده و بیش از 63 هزار 990 کشته و تعداد بیش از 200 هزار 452 نفر مجروح و اینقدر صرف هزینه‌های کلان کرده و هیچ یک از اهداف اعلام شده‌اش از جمله آزادی گروگان‌ها و نابودی حماس و ایجاد امنیت داخلی برآورد نگردیده است و دولت اشغال‌گر اسرائیل با بمباران، کوچاندن و قحطی و گرسنگی دادن مردم فلسطین در غزه می‌خواهد آنان را مجبور نماید از غزه بیرون براند و تمام نوار غزه را نیز اشغال نماید.

نتانیاهو در اوایل سال جاری با صراحت اعلام کرد «ما کنترل همه مناطق نوار غزه را با هدف نابودی حماس به دست خواهیم گرفت.»

پایان